مهرنوش صفایی گفت: کتاب‌های روانشناسی باید به سبکی نوشته شوند که مخاطب متوجه نشود که در حال خواندن رمان روانشناسی است.
رمان‌های روانشناسی باید چه شاخصه‌ای داشته باشند
مهرنوش صفایی، مولف و محقق، پژوهشگر و مشاور خانواده و آسیب‌شناس است. صفایی که مولف سیزده کتاب با محوریت روانشناسی در قالب ادبیات داستانی است. با وی درباره رمان‌های روانشناسی و جدیدترین اثرش گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
- با توجه به اینکه شما از مولفانی هستید که در ژانر رمان روانشناسی قلم می‌زنید لطفا درباره این ژانر توضیح دهید؟
تفاوت اصلی رمان روانشناسی با رمان ساده در این است که این ژانر بر اساس زندگی واقعی افراد نوشته می‌شود و در لابه‌لای زندگی افراد هم، مطالب روانشناسی بیان می‌شود. کسی که این رمان را می‌خواند تصور می‌کند یک داستان واقعی را مطالعه کرده اما در اصل مطالب روانشناسی را یاد می‌گیرد بنابراین این ژانر برای کسی که خواندن مطالب روانشناسی خسته‌اش می‌کند بسیار خوب است، در واقع این سبک جز رمان‌نویسی نو در دنیا محسوب می‌شود.
کتاب «و نیچه گریست» یکی از رمان‌های معروف روانشناسی است. پائولوکوئیلو رمان فلسفی را ابداع کرد، امروز نیز این سبک جدیدی است که مخاطبان می‌توانند آن را تجربه کنند. اکنون رمان روانشناسی یکی از پرفروش‌ترین ژانر کتاب‌ها در دنیا است.
- رمان روانشناسی و بیان مفاهیم روان‌درمانی در این نوع کتاب‌ها چه فوایدی دارد؟
تلاش من این است که نثری سلیس، روان و شیوا داشته باشم، چون رمان روانشناسی باید این سبک را داشته باشد در غیر این صورت مخاطب را جذب نمی‌کند. کتاب‌های روانشناسی باید به سبکی نوشته شوند که مخاطب متوجه نشود که در حال خواندن رمان روانشناسی است. بسیاری از مخاطبان جبهه می‌گیرند و نمی‌خواهند رمان روانشناسی بخوانند بنابراین این کتاب‌ها باید به گونه‌‌ای نوشته شوند که مفاهیم روانشناسی به صورت غیر مستقیم میان کتاب به مخاطب منتقل شوند و آن کسی که علاقه ندارد کتاب روانشناسی بخواند متوجه زبان کتاب نشود.
- درباره جدیدترین کتاب خود با عنوان «سقوط از خویش» توضیح دهید؟
این کتاب دو سال وقت من را به صورت شبانه روزی گرفت. در میان رمان‌های روانشناسی ایران اثر آسیب‌شناسی این رمان بی‌نظیر است از این جهت که در ایران تمام سوء تفاهم‌های عاطفی میان زن و شوهر در این کتاب بررسی شدند به ویژه کسانی که دچار مشکل نازائی هستند بنابراین این کتاب برای زوج‌های جوان به ویژه برای کسانی که با مشکل نازائی دست و پنجه نرم می‌کنند بسیار مفید است.
من جزو انجمن محققان جوان هستم و می‌دانم یکی از مشکلات زوج‌های جوان نازائی است و ما در حال تحقیق هستیم که بررسی کنیم این مشکل به چه دلیل است. نازائی خودش یک معضل است و معضل برتر آسیبی است که به زندگی زناشویی وارد می‌کند. چون بیماری‌هایی هستند که سخت و زمان بر است اما این مشکل به زندگی زناشویی آسیب می‌زند. این رمان در قالب یک داستان جذاب به این می‌پردازد که چگونه یک زوج جوانی که با مشکل روبه‌رو هستند می‌توانند از زندگی خود مراقبت کنند.
- با توجه به غلبه آثار ترجمه‌ای در حوزه روانشناسی به نظر می‌آید که این ژانر قالب خوبی برای پرداختن به مسایل بومی باشد؟
تحقیقات نشان داده بومی نبودن یکی از مشکلات کتاب‌های ترجمه‌ای است که اغلب در کتاب‌هایی با موضوع آسیب‌شناسی رفتاری، آسیب‌شناسی خانواده و آسیب‌شناسی کودک و نوجوان دیده می‌شود. به هر حال فرهنگ و چهارچوب تربیتی کشورهایی که آسیایی نیستند با ایران متفاوت است. بنابراین وقتی به مفاهیم کاربردی با توصیه‌های متفاوتی نگاه می‌کنند، مسایل و پاسخشان هم با ما متفاوت است و بسیار مهم است که کتابی که در این سه حوزه آسیب‌شناسی معرفی می‌شود مطابق با فرهنگ ما باشد وگرنه بازدهی ندارد. شاید یکی از دلایلی که کتاب‌های ترجمه‌ای در ایران با موضوع آسیب‌شناسی خانواده بازدهی ندارد به این دلیل است.
در کشورهای اروپایی شیوه آشنایی و تعاملات زن و مرد متفاوت است. باید دید فرهنگ آنها چه می‌طلبد؟ چون با فرهنگ ما متفاوت است پس مهم است که کتاب بومی‌سازی شود. اما دلیلی که باعث شد من کتاب‌های روانشناسی بنویسم این بود که جوانان ما مشتاق خواندن رمان هستند اما رمان‌های سطحی که برایشان مشکل به وجود می‌آورد و آنها را دچار سرخوردگی و نا امیدی می‌کند. اما رمان‌های روانشناسی هدفی را دنبال می‌کند و جوانان را به نتیجه علمی می‌رساند. این کتاب‌ها خواندنش برای مخاطب بسیار مفیدتر است تا کتاب‌های کلیشه‌ای رمان.
- اینکه ما چندان نتوانستیم در این حوزه کتاب تالیفی داشته باشیم به نبود روانشناسان ماهر در این حوزه برمی‌گردد یا اینکه زبان نوشتن این آثار را بلد نیستیم؟
من دو سال سردبیر نشریه راز بودم طی این مدت سعی کردم از روانشناسان مطالب خوب بگیرم. از آنها می‌خواستم که مطالب را کاربردی و سلیس بنویسند اما متاسفانه در این زمینه متخصص نداریم بدین معنی که روانشناس خوبی که بتواند قلم ادبی داشته باشد نداریم یا اگر فردی قلم خوبی دارد دانش روانشناسی ندارد. بنابراین در این باره افراد انگشت شماری داریم که تخصص داشته باشند و دانش نوشتاری را هم بدانند.
- به نظر می‌آید که با توجه به گران بودن هزینه‌های مشاوره در ایران خواندن این کتاب‌ها بتواند برای حل مشکلات راهگشا باشد.
به هر حال در ایران قیمت کتاب بسیار گران است اما مردم اغلب بابت کتاب‌هایی پول می‌دهند که اثرگذار نیست در حالی که می‌توان با قیمت پایین‌تر کتاب‌های بهتری خرید و استفاده بیشتری کرد. از سوی دیگر هزینه مشاوره در ایران بسیار زیاد است. مشاوره مانند سرماخوردگی نیست که یک بار با یک نسخه حل شود چون پایه مشاوره آسیب‌شناسی است و باید تیپ شخصیتی مشخص شود و همه این مسایل می‌طلبد که جلسات متعددی به مشاور مراجعه کنید چون هزینه مشاوره هم زیاد است اغلب این کار صورت نمی‌گیرد اما وقتی یک کتاب را بخوانید می‌توانید بهره‌های بیشتری بگیرید.
من کتابی درباره اعتماد به نفس دارم که می‌گوید زیبایی رفتاری مهم است نه ظاهری. حال یک فرد چقدر باید به مشاوره برود تا به این موضوع برسد که زیبایی ظاهری تاثیری روی اعتماد به نفسش ندارد اما فرد می‌تواند یک کتاب بخرد و هزینه کمی هم بدهد و تاثیرش را هم بگیرد. به هر حال من در حوزه روانشناسی رمان کار می‌کنم و کتاب‌هایم حاصل تحقیقات روانشناسی و مواردی است که در مشاوره به من مراجعه کردند.
- و سخن آخر؟
گاهی کتاب نخواندن هزینه گزاف‌تر از خرید یک کتاب دارد! ممکن است برخی از کتاب‌ها هزینه گرانی داشته باشند اما هزینه یک مشاوره خوب هم کم نیست چون می‌تواند به زوج‌های جوانان کمک کند. من توصیه می‌کنم برای کتاب خریدن درباره نویسنده و رزومه آن تحقیق کنید و گرفتار بلواهای تبلیغاتی برخی کتاب‌ها نشوید.
برچسب زده شده با : مهرنوش صفایی , روانشناسی , رمان روانشناسی , نویسندگان زن , نویسندگی , کتاب , ادبیات فارسی , داستان ,
مطالب مشابه
نظرات برای این پست غیر فعال میباشد .